HAFTALIK PETROL FİYATLARI ANALİZİ (Mart 2020 – 3. Hafta)
Oğuzhan Akyener
Petrol fiyatlarını genel anlamda etkileyen dört ana konu başlığı bulunmaktadır. Bunlar:
- Arz – Talep Dengeleri
- (Yeni keşifler, stok durumları, sondaj sayıları, üretim ve/veya kesinti kararları, uzun vadeli kontratlar)
- Ekonomik Trendler
- (Dolar Paritesi, Alternatif Yatırım İmkânları, Satın alma gücü)
- Kısa Vadeli Riskler
- (Algılar, Siyasi Gerginlikler, Terör, Güvenlik Sorunları, Doğal afetler, Olağan Dışı Etmenler)
- Black Oil Market
Çin’de başlayan, neredeyse hayatı durma noktasına getiren ve adım adım tüm dünyaya yayılan Korona virüsü, her türlü diğer arttırıcı etmene rağmenpetrol fiyatlarının düşmesine ve düşük seviyelerde seyretmesine sebep oluyor. Ayrıca Korona virüsünün küresel yayılımı, İran gibi petrol arz eden ülkelerdeki ölümler ile birlikte, diğer petrol üreticilerinin de aktivitelerinin aksaması ihtimali fiyatlar üzerindeki psikolojik baskıyı da arttırıyor.
Korona virüsü diğer arttırıcı etmenlere rağmen, neredeyse diğer tüm etmenlerin etkilerini hiçe sayar şekilde, fiyatları şekillendiriyorken, Rusya ile Suudi Arabistan arasında yaşanan kesinti kararı üzerindeki anlaşmazlıklar ve bu kapsamdaki söylemlerbütün dengeleri alt üst etti.
OPEC+’ın ortak karara varamaması, Rusya’nın fazladan kesintiye gerek olmadığını belirtmesi, hatta Eylül ayında üretimini arttıracağını açıklaması, buna karşı Suudi Arabistan ve BAE’nin de (2+1 milyon v/g civarında) arz kapasitelerini yükselteceklerine dair söylemleri fiyatların aşağı yönlü trendini hızlandırdı. Bu trend özellikle ABD ve Kanada gibi ülkelerdeki tightoil üreticilerini direkt olarak etkiledi. Bu duruma bir önlem olarak ABD petrol stoklarını arttırma ve yerli üreticiyi destek alanında bazı hamleler içeren bir paket üzerine çalışıyor. Bu minvalde petrol fiyatları 32$/varil bandına düştü ve hali hazırda dalgalanmalarla birlikte 33 – 35 $/varil aralığında seyretmeye devam ediyor. Piyasalar korona virüsü yayılımı, ABD stokları ve OPEC+ kararlarına endekslenmiş durumda seyrini sürdürüyor.
Mevcut durumda küresel ölçekte 6 milyon varil / gün civarında bir arz fazlası olduğu, Suudi Arabistan, BAE ve Rusya’nın iddialarını gerçekleştirmeleri ile bu oranın 9 milyon varil seviyelerine çıkabileceği düşünülüyor.
Grafik 1: Brent Fiyatları (Kaynak: Oilprice.com)
Bu hafta yaşanan başlıca gelişmeler ve petrol fiyatlarına etkileri aşağıdaki tabloda kısaca incelenmiştir.
| Olay | Etki Yönü | Etki Oranı | Etmen # |
| Çin’de hayatı durma noktasına getiren Korona virüsü piyasaları hem reel hem de algılsal olarak büyük ölçüde etkiledi.Çin’in iç talebindeki değişimler fiyatları direkt olarak etkiliyor. Çin’de talep düşüşünün yavaş yavaş toparlanma eğilimi hissettirmesi dipten yukarı yönlü dönen bir baskı oluşturdu. | ↓↑ | ÇOK! | 1,3 |
| ABD stoklarındaki toparlanma fiyatları aşağı yönlü etkiledi. | ↓ | Az | 1 |
| ABD’nin OHAL ilanı, birçok ülke ile uçuşları kapatmasına bağlı olarak talebi etkilediği gibi, algısal olarak riskleri de tetikledi. Bu sebeple fiyatlarda yukarı yönlü bir irkilme yaşandı. | ↑ | Az | 1,3 |
| Korona virüsünün diğer piyasalara, ulaşım ve ticaret sektörlerine de dolaylı negatif etkileri fiyatların düşmesine sebep oluyor. Ayrıca virüsün diğer ülkelere sıçraması ve daha da kısıtlanan dolaşım imkanları algısal olarak daha büyük bir negatif etki oluşturuyor. | ↓ | Az | 3 |
| Virüsün petrol üreticisi ülkelere de sıçramış olması ve düşük seyreden fiyatlar sebebiyle arz sıkıntılarının başlaması, fiyatları yukarı yönlü hareket etme trendine sokuyor. | ↑ | Az | 1 |
| OPEC+ dahilinde Suudi Arabistan merkezli yürütülmeye çalışılan fazladan 1,5 milyon v/g’lük kesinti beklentisi olan kararlara Rusya’nın yeşil ışık yakmaması, Putin’in son açıklamaları üzerine de Suudi Arabistan’ın tepkileri çok büyük bir düşüşe sebep oldu. Putin’in açılamalarına karşın, Suudi Arabistan’ın Çin’e 6 – 8 $/v civarında yapacağı indirim ile birlikte, ihracatını 2 milyon v. kadar arttıracağını açıklaması, bu açıklamaya 1 milyon v. civarında bir arz fazlası oluşturacağını ifade eden BAE de eklenince dengeler altüst oldu. | ↓ | ÇOK! | 1,3 |
| Rusya Nisan ayında petrol üretimini daha da arttırmayı planladığını duyurdu. | ↓ | Az | 1,3 |
| Irak’ta devam eden eylemler, korona virüsü yayılımı, belirsizlikler ve artan riskler petrol fiyatlarını yukarı yönlü etkiliyor. | ↑ | Az | 3 |
| Özellikle İran, Venezuela ve Nijerya’da devam eden kayıt dışı satışlar, fiyatları aşağı yönlü etkilemeye devam ediyor. Bununla birlikte İran ve Venezula’nın ihracat hacmi ambargolar ve Çin’deki talebin düşmesi ile iyice azaldı. | ↓ | Az | 4 |
| Libya’da yaklaşık 1,2 milyon varil azalama ile 100 000 v/g seviyelerine düşen üretim, fiyatları yukarı yönlü etkiliyor. | ↑ | Az | 1,3 |
| Düşük petrol fiyatları nedeniyle ABD ve Kanada gibi ülkelerde birçok küçük üretici iflasını açıklamaya başladı. Üretimdeki saha sayısı ve yeni sondaj sayısı azaldı. Bu arzı negatif etkiledi. | ↑ | Az | 1,3 |
Yazar
